بخش‌های مهم
مقدمه
در دنیای امروز، قهوه فقط یک نوشیدنی برای بیدار ماندن یا آغاز صبح نیست؛ بلکه تجربه‌ای عمیق، فرهنگی و سرشار از ذوق و سلیقه است.
بسیاری از ما هنگام خرید قهوه با طیف گسترده‌ای از نام‌ها و مشخصات روبه‌رو می‌شویم: گونه قهوه، کشور مبدأ، روش فراوری، زیرگونه، درجه رست، طعم‌یادها و... .
درک این مفاهیم نه‌تنها به ما کمک میکند قهوه‌ای مطابق سلیقه‌مان انتخاب کنیم، بلکه لذت نوشیدن هر فنجان را چندین برابر خواهد کرد.
۱. گونه قهوه
عربیکا یا روبوستا؟
یکی از اولین پرسش‌هایی که هنگام خرید قهوه مطرح میشود، انتخاب بین عربیکا (Arabica) و روبوستا (Robusta) است.
- عربیکا: عطر و طعم ظریف‌تر، اسیدیته (ترشی) خوشایندتر، شیرینی ملایمتر و کافئین کمتر.
این گونه ارزش اقتصادی و کیفی بالایی دارد و قهوه‌های تخصصی هم، فقط از همین گونه هستند.
- روبوستا: قهوه روبوستا معمولا کافئین بیشتر، طعم تلختر و اغلب عطر و طعم های ادویه‌گونه و خاکی دارند.
قهوه روبوستا قیمت پایین‌تری دارد و مشخصا مقاومت بیشتری هم در برابر آفات دارد.
روبوستا در بسیاری از قهوه‌های ترکیبی مناسب اسپرسو استفاده میشود تا کِرِما (Crema) و تن‌واری (Body) سنگین تری ایجاد کند.
در «قهوه آن»، تمرکز اصلی بر دانه‌های عربیکاست؛ چرا که قهوه‌های تک‌خاستگاه (Single Origin) عربیکا، هویت و تنوع طعمی منحصربه‌فردی ارائه می‌دهند. بااین‌حال، اگر به دنبال کافئین بالاتر یا طعمی قوی‌تر هستید، می‌توانید قهوه‌های ترکیبی را هم مدنظر قرار دهید.
گونه‌های کمتر شناخته‌شده (لیبریکا و...)
علاوه بر عربیکا و روبوستا، گونه‌های دیگری نظیر لیبریکا (Liberica) یا اکسلسا (Excelsa) نیز در دنیا کشت می‌شوند؛ اما به نسبت عربیکا و روبوستا، سهم کوچکی از بازار را در اختیار دارند. اگر به دنبال تجربه‌های جدید هستید، می‌توانید این گونه‌ها را امتحان کنید. ما در «آن» گاهی در قالب سری‌های محدود فصلی، قهوه‌های خاص‌تر را نیز ارائه می‌کنیم.
۲. کشور و منطقه قهوه
اهمیت خاستگاه در طعم قهوه
طعم و عطر قهوه تا حد زیادی تحت تأثیر اقلیم و شرایط رشد دانه‌هاست. ارتفاع کشت، نوع خاک، میزان بارش و شیوه کشاورزی همه در ویژگی‌های نهایی دانه قهوه مؤثرند. برای همین است که قهوه‌های اتیوپی با نت‌های میوه‌ای شناخته می‌شوند، درحالی‌که برخی قهوه‌های برزیل بیشتر طعم شکلاتی دارند.
مثال‌هایی از کشورها: اتیوپی، کلمبیا، برزیل، ویتنام
- اتیوپی: اتیوپی به عنوان زادگاه اولیه قهوه، قهوه‌هایی با طعم‌یادهای گلی و میوه‌های شیرین همراه با اسیدیته متعادل دارد.
- کلمبیا: معروف به قهوه‌هایی با تعادل طعمی. معمولاً نت‌های شکلاتی، مرکباتی و کاراملی دارد.
- برزیل: اغلب، قهوه‌هایی با نت‌های آجیل و شکلات، اسیدیته پایین و بادی (Body) متوسط دارد.
- ویتنام: بیشتر به تولید روبوستا شناخته میشود؛ اما عربیکا هم در مناطق مرتفع آن کشت میشود.
اگر در «قهوه آن» به سراغ قهوه‌های تک‌خاستگاه می‌روید، حتماً به توضیحات مربوط به کشور مبدأ و ویژگی‌های طعمی توجه کنید. هر کدام می‌تواند تجربه‌ای منحصربه‌فرد باشد.
۳. فراوری قهوه
روش‌های مرسوم: شسته (Washed)، طبیعی (Natural)، عسلی (Honey)و روش های تخمیری
پس از برداشت گیلاس قهوه، میوه آن باید از دانه جدا شود. روش فراوری تأثیر زیادی روی عطر و طعم نهایی قهوه دارد:
- شسته (Washed): در این فراوری، میوه قهوه سریعاً با فشار آب جدا میشود و باعث ایجاد طعم‌یادها و اسیدیته شفاف‌تر نسبت به فراوری‌های دیگر میشود.
دانه‌هایی که با این روش فراوری می‌شوند، طعم‌یادهای ذاتی دانه قهوه را دارند. - طبیعی (Natural): در فراوری طبیعی، میوه قهوه روی دانه‌ها خشک میشود. این روش، به دلیل هم‌جواری دانه با گوشت و پوسته میوه در هنگام فراوری، معمولاً باعث ایجاد طعم‌یادهای میوه‌ای و شیرین در قهوه میشود.
- عسلی (Honey): در این روش، بخشی از پالپ گیلاس قهوه باقی می‌ماند و هم‌زمان با دانه خشک میشود. نتیجه این فرایند، طعمی شیرین و بافتی متعادل‌تر نسبت به فراوری‌های طبیعی و شسته است.
- تخمیر بی‌هوازی (Anaerobic): در این روش، گیلاس‌های قهوه پس از برداشت، در مخازنی بدون اکسیژن، تخمیر شده و سپس به روش‌های مختلفی پردازش می‌شوند.
روش‌های تخمیری، باعث افزایش پیچیدگی در طعم و ایجاد نت‌های شیرین و میوه‌ای (مانند سیب قرمز و زردآلو) می‌شوند. اما در صورت کنترل نادرست، احتمال ایجاد طعم‌های ناخوشایند الکلی یا بیش‌ازحد تخمیری وجود دارد.
چگونه روش فرآوری بر طعم تأثیر می‌گذارد؟
در فراوری شسته، طعم اصلی دانه و ویژگی‌های خاستگاه بیشتر مشهود است. در روش طبیعی، نت‌های میوه‌ای برجسته‌تر میشود و شاید بادی قهوه کمی بالاتر رود. روش عسلی نیز نوعی تعادل میان این دو به وجود می‌آورد و اغلب شیرینی طبیعی بیشتری دارد. روش‌های تخمیری نیز، باعث افزایش پیچیدگی طعم و ایجاد طعم‌یادهای تخمیری مطلوب می‌شوند.
۴. زیرگونه قهوه
رقم، واریته، جوره یا زیرگونه به نسخه‌های اصلاح‌شده یا تکامل‌یافته از گونه ها گفته می‌شه که در اثر تغییراتی در ژنوم گیاه، ایجاد شده‌اند. این تغییرات ممکن است به دلیل تغییرات طبیعی مانند تغییرات خاک و آب و هوا، یا به دلیل انجام تلاش‌های انسانی برای ایجاد گیاهان با ویژگی‌های مختلف انجام شود.
هر زیرگونه ویژگی‌های خاصی دارد؛ مثل مقاومت در برابر بیماری، افزایش محصول یا طعم منحصربه‌فرد. برخی از زیرگونه‌های مشهور عبارت‌اند از:
- بوربون (Bourbon): این زیرگونه به طعم متعادل و شیرینی ملایم شناخته میشود.
- تیپیکا (Typica): یکی از قدیمی‌ترین زیرگونه‌ها؛ غالباً طعم‌یادهای پیچیده و اسیدیته خوشایند دارد.
- کاتوای (Catuai): این واریته در آمریکای لاتین محبوب است؛ مقاومت بالاتری دارد و طعم آن شیرین و میوه‌ای متعادل است.
- کتورا (Caturra): نسخه‌ای از تیپیکا، با طعم‌یادهای میوه‌ای بیشتر و اسیدیته نسبتا بالا است.
تفاوت‌های طعمی زیرگونه‌ها و اهمیت شناخت آنها
هر زیرگونه می‌تواند نت‌های طعمی و ویژگی‌های خاص خود را به قهوه ببخشد. اگر به‌عنوان یک خریدار حرفه‌ای یا علاقه‌مند به قهوه تخصصی (Specialty Coffee)، از زیرگونه‌ها آگاه باشید، در انتخاب دقیق‌تر و مطابق سلیقه‌تان موفق‌تر عمل خواهید کرد. «قهوه آن» نیز در اطلاعات محصولات خود، به زیرگونه و ویژگی‌های طعمی قهوه اشاره میکند تا شما تجربه‌ای شفاف و آگاهانه داشته باشید.
۵. درجه برشتگی (رست) قهوه
روشن، میانه یا تیره
برشتگی (رست) فرایندی است که در آن دانه خام قهوه (دانه سبز) حرارت می‌بیند تا عطر و طعم نهایی‌اش شکل بگیرد.
- قهوه با رست روشن (Light Roast): در این درجه از رست، دانه رنگ روشن‌تر دارد. اسیدیته بیشتر احساس میشود و طعم خاستگاه و زیرگونه واضح‌تر است.
- قهوه با رست میانه (Medium Roast): تعادلی در شیرینی، اسیدیته و بادی را در این درجه از رست قهوه تجربه می‌کنید. طعم‌یادهای ذاتی قهوه حفظ شده و در کنار آن برخی از طعم‌یادهای مطلوب رست مثل طعم‌یادهای کاراملی در قهوه ایجاد میشود.
- قهوه با رست تیره (Dark Roast): رنگ تیرهتر، اسیدیته کمتر و طعم‌های دودی، طعم‌یاد شکلات تلخ و گاهی تلخی شدید در آن برجسته است.
تاثیر برشته‌کاری بر عطر، طعم، اسیدیته و بادی قهوه
در رست روشن، بیش از هر چیز، طعم‌یادهای مربوط به خاستگاه و فرآوری حس میشود. در رست متوسط، نوعی توازن طعمی داریم. در رست تیره، بعضاً طعم‌یادهای دودی و شکلاتی غالب می‌شوند، اما جزئیات طعمی خاستگاه و زیرگونه ممکن است کم‌رنگ‌تر شود. در «قهوه آن» معمولاً رست قهوه‌ها در بازه‌ی رست متوسط قرار می‌گیرد و میزان رست هر قهوه با توجه به ویژگی‌های خاص دانه تنظیم میشود تا بهترین پروفایل طعمی به دست آید.
۶. طعم‌شناسی قهوه
آشنایی با طعم‌یادها یا نت‌های طعمی قهوه (Flavour Notes)
وقتی از طعم‌شناسی قهوه سخن می‌گوییم، منظورمان فقط شیرینی یا تلخی (که جزو مزه‌های اصلی هستند) نیست؛ قهوه می‌تواند نت‌های میوه‌ای، مرکباتی، گل‌گونه، شکلاتی، کاراملی، آجیلی و... داشته باشد. این نت‌ها نتیجه ترکیب گونه، خاستگاه، فرآوری و رست است.
خصوصیات طعمی و نحوه ارزیابی حسی قهوه
- عطر (Aroma): رایحه‌ای که قبل و حین نوشیدن قهوه احساس میشود. عطر قهوه می‌تواند میوه‌ای، گُلی، شکلاتی یا حتی خاکی باشد و بخش مهمی از لذت چشیدن قهوه را تشکیل می‌دهد.
- طعم‌یاد (Flavor): توصیف طعم اصلی و فرعی قهوه پس از نوشیدن، که ممکن است طعم‌یادهایی چون کاراملی، مرکباتی، آجیلی، شکلاتی و ... باشد.
- شیرینی (Sweetness): شیرینی طبیعی دانه‌های قهوه که باعث ایجاد تعادل و دلپذیری در مزه آن میشود. شیرینی قهوه می‌تواند کم، متوسط یا زیاد باشد و با اصطلاحاتی همچون «کاراملی» یا «عسلی» توصیف شود.
- تلخی (Bitterness): میزان تلخی موجود در قهوه که با درجه رست، نوع دانه و شیوهٔ دم‌آوری هم مرتبط است. تلخی کنترل‌شده و مطلوب می‌تواند دلچسب باشد، اما اگر بیش‌ازحد و یا بی‌کیفیت باشد، طعم قهوه نامطلوب میشود.
- ترشی (Acidity): همان حس ترشیِ مطبوع و دلپذیر که به قهوه نشاط و تازگی می‌بخشد. اسیدیته در قهوه‌های لایت‌رست، مدیوم رست و خاستگاه‌هایی مثل کلمبیا شدت بیشتری دارد.
- بادی یا تن‌واری (Body): احساس حجم و سنگینی قهوه در دهان که با کلماتی مانند سبک، متوسط یا سنگین توصیف می‌گردد. بادی با تغییر میزان وجود روغن‌ها و ذرات محلول قهوه تغییر میکند .
- پس‌مزه (Aftertaste): طعمی که بعد از قورت دادن قهوه باقی می‌ماند و می‌تواند طعم‌یادهای جذابی مثل شکلات، آجیل یا حتی مرکبات را آشکار کند.
این موارد، تنها بخشی از فاکتورهایی هستند که ارزیابی حسی قهوه بر اساس آنها انجام میشود.
۷. نوع دم‌آوری
اسپرسو، پوراور (V60، کمکس)، فرنچ پرس، موکاپات، ترک...
علاوه بر تمام خصوصیات قهوه، روش‌های مختلف دم‌آوری، باعث نمایان شدن ویژگی‌های طعمی متفاوتی میشود:
- اسپرسو: عصاره‌گیری سریع با فشار بالا؛ عموماً با قهوه‌هایی که درجه رست میانه تا تیره دارند، نتیجه بهتری دارد و تعادل طعمی بهتری دارد.
- پوراور (وی ۶۰ و کمکس و ...) : برای قهوه‌های پوراور، رست روشن تا میانه مناسب است تا عطر و اسیدیته قهوه نمایان شود. این روش دم‌آوری شفافیت طعمی بیشتری دارد.
- غوطه وری ( فرنچ پرس، کلور و ...) : روش غوطه‌وری؛ بادی یا تن‌واری قهوه را افزایش می‌دهد و پیچیدگی طعمی بیشتری نسبت به روش پوراور ایجاد میکند. قهوه‌هایی با درجه برشتگی میانه، بهترین انتخاب برای این روش دم‌آوری هستند.
- موکاپات: مانند اسپرسوسازهای خانگی (با فشار پایین‌تر) عموماً با قهوه‌هایی که درجه رست میانه تا تیره دارند، تعادل طعمی بهتری خواند داشت. در این روش، بادی متوسط تا زیاد خواهد داشت.
- قهوه ترک: در دم‌آوری قهوه ترک، از پودر بسیار ریزقهوه استفاده میشود و تنها روشی است که در آن ذرات آسیاب شده قهوه، همراه با نوشیدنی می‌ماند.
همین نکته باعث میشود قهوه ترک طعمی قوی و غلیظ داشته باشد. در قهوه ترک، تن‌واری سنگین همراه با کرمایی سبک بر روی سطح قهوه داریم.
آیا قبل از انتخاب دانه قهوه، باید روش دم آوری خود را بدانیم؟
بله، پیش از خرید قهوه، بهتر است روش دم‌آوری خود را تعیین کنید. برای مثال، اگر عاشق اسپرسو هستید و قهوه‌ای با بادی یا تن واری بالاتر می‌خواهید، می‌توانید رست متوسط تا کمی تیرهتر انتخاب کنید. اما اگر به روش‌های فیلتری مثل V60 علاقه دارید، رست روشن یا متوسط با اسیدیته بالا مناسب شماست. «قهوه آن» برای هر محصول، پیشنهاد دم‌آوری ارائه می‌دهد تا شما بهترین طعم را تجربه کنید.
۸. نکات مهم در خرید قهوه
آنلاین یا حضوری؟
- خرید قهوه آنلاین: دسترسی به تنوع بالاتر، مشاهده مشخصات دقیق‌تر (گونه، زیرگونه، تاریخ رست، فراوری و...)، امکان مقایسه آسان‌تر قیمت‌ها و توضیحات تخصصی‌تر را فراهم میکند. در عین حال، نیاز به اعتماد به فروشگاه دارید.
- خرید حضوری: در خرید حضوری، امکان بو کشیدن قهوه، گفتگو با فروشنده و شاید تست نمونه‌های مختلف فراهم است. اما تنوع ممکن است محدودتر باشد.
اگر انتخاب شما خرید اینترنتی قهوه است، حتماً به اعتبار فروشگاه، توضیحات کامل محصولات و تاریخ رست توجه کنید. در «فروشگاه قهوه آن» تمامی جزئیات محصول ذکر میشود و می‌توانید با خاطری آسوده سفارش دهید.
توجه به تازه برشت بودن قهوه
بهترین طعم‌های قهوه معمولاً بین ۷ تا ۲۱ روز پس از رست شکوفا می‌شوند. تاریخ رست روی بسته را بررسی کنید و از خرید قهوه با فاصله برشته‌کاری بسیار زیاد پرهیز کنید. تازهرست بودن، یکی از اولویت‌های اصلی در «قهوه آن» است تا دانه‌ها با بالاترین کیفیت ممکن به دست شما برسند.
انتخاب آسیاب مناسب
- دانه کامل: این نکته بسیار مهم است که آسیابی در خانه داشته باشید؛ چراکه وقتی خودتان قهوه را آسیاب کنید، عطر و طعم قهوه حفظ میشود. فقط نیم ساعت بعد از آسیاب کردن قهوه، بیش از ۸۰ درصد از طعم و رایحه‌های قهوه از بین می‌رود.
علاوه بر این هر ابزار و سبک دم‌آوری قهوه، نیاز به درجه‌ی آسیاب مشخصی دارد و شما با آزمون و خطا می‌توانید به بهترین درجه آسیاب برای نوع دم‌آوری موردنظرتان دست پیدا کنید. - قهوه آسیاب شده: خرید قهوه آسیاب شده راحت‌تر و سریع‌تر است، اما از تازگی و عطر قهوه کاسته میشود. در صورت خرید قهوه آسیاب شده، حتماً درجه آسیاب مناسب با روش دم‌آوری را انتخاب کنید (مثلاً آسیاب ریز برای اسپرسو، درشت برای فرنچ پرس).
۹. چرا خرید از «قهوه آن»؟
قهوه آن: راوی داستان و هویت منحصر به فرد دانه‌های قهوه
قهوه آن از علاقه‌ی قلبی به قهوه تخصصی، تولید محدود، توجه به اصالت دانه‌ها، و روایت داستان هر خاستگاه متولد شده است. در «آن»، هر بسته قهوه بخشی از ماجرای کشاورزی و رست دانه‌هایی را روایت میکند که با دقت فراوان دستچین شده‌اند. قهوه آن تلاش میکند پلی باشد بین شما و جهان شگفت‌انگیز قهوه؛ از مزارع و کشاورزان وفادار تا فنجان گرم و دلپذیری که در دستانتان قرار می‌گیرد.
در این مقاله جامع، تلاش کرده‌ایم راهنمایی کامل برای خرید قهوه؛ از گونه و منطقه تا روش‌های دم‌آوری و نکات کلیدی در انتخاب و خرید قهوه ارائه دهیم.
اصالت خاستگاه ها
«قهوه آن» به‌عنوان یک برشته‌کاری تخصصی قهوه با تولید محدود، هویت و اصالت هر دانه را بررسی میکند. هدف ما، روایت داستان طعم و شخصیت منحصربه فرد هر دانه برای شماست.
تولید محدود و تخصصی؛ رست تازه و پیوسته
تمام دانه‌ها در حجم‌های کم رست می‌شوند تا کیفیت و تازگی آنها حفظ شود. به‌جای انبار کردن مقدار زیادی قهوه، در «آن» تمرکز بر رست مدام و ارسال سریع قهوه هاست.
پشتیبانی و ارتباط صمیمی با مشتریان
ما نه‌تنها قهوه، بلکه تجربه‌ای ماندگار به شما ارائه می‌کنیم. هرگونه پرسش درباره روش دم‌آوری، درجه آسیاب یا انتخاب خاستگاه مناسب سلیقه شما را با اشتیاق پاسخ خواهیم داد. می‌توانید از طریق شبکه‌های اجتماعی یا وبسایت قهوه آن با ما در ارتباط باشید.
محصولات جانبی و حس منحصربه‌فرد بودن برند آن
در کنار قهوه، محصولاتی مانند ابزارهای دم‌آوری و محصولاتی برای سبک زندگی قهوه‌دوستان خاص هم ارائه می‌شوند تا آن حس خاص و صمیمی را که «قهوه آن» می‌خواهد منتقل کند، به خانه شما بیاوریم.
جمع‌بندی
خرید قهوه، فراتر از یک انتخاب ساده است. شما درواقع در جستجوی طعم‌ها، روایات و سبک زندگی منحصربه‌فردی هستید که در پس هر دانه قهوه نهفته است. توجه به گونه، خاستگاه، روش فراوری، زیرگونه، درجه رست و طعم‌یادها به شما کمک میکند انتخابی آگاهانه و مطابق ذائقه‌تان داشته باشید.
از وبسایت «قهوه آن» دیدن کنید و دانه‌ای را انتخاب کنید که با سلیقه شما همخوان است؛ چه عاشق نت‌های میوه‌ای باشید و چه طعم‌های شکلاتی را ترجیح دهید. با خرید دانه قهوه تازهرست و اصیل، نه‌تنها از یک فنجان لذیذ بهره‌مند می‌شوید، بلکه از داستان و هویت منحصربه‌فردی که پشت هر محصول است نیز لذت می‌برید.
همین حالا به فروشگاه قهوه آن سر بزنید، دانه مناسب روش دم‌آوری و ذائقه خودتان را بیابید و اولین گام را در مسیر تجربه‌ای عمیق و منحصربه‌فرد در دنیای قهوه تخصصی بردارید.
سوالات پرتکرار (FAQ)
تفاوت عربیکا و روبوستا در عمل چیست؟
عربیکا عموماً طعم ملایمتر، اسیدیته بیشتر و کافئین کمتری دارد؛ روبوستا طعم تلختر و کافئین بیشتری داشته و ارزانتر است.
بهترین درجه رست برای اسپرسو؟
اغلب رست متوسط تا کمی تیرهتر توصیه میشود؛ چراکه برای اسپرسو، تعادل خوبی میان اسیدیته و بادی ایجاد میکند.
ماندگاری قهوه آسیابشده چقدر است؟
معمولاً بهتر است طی ۲ هفته مصرف شود. هرچه زودتر آن را مصرف کنید، عطر و طعم تازهتری خواهید داشت.
آیا قهوه فوری انتخاب خوبی است؟
قهوه فوری سریع آماده میشود، اما از نظر تنوع طعم و کیفیت معمولاً قابل مقایسه با قهوه تازهرست نیست.